Trzeba umieć wygrywać na boisku bez poniżania rywala, trzeba też umieć honorowo i przegrywać, bez poczucia krzywdy, niesprawiedliwości losu i żądzy pozasportowej pomsty (ZASADA HONORU SPORTOWEGO).Honor to pojęcie ściśle związane z etyką, dotyczy zarówno moralności jak i obyczajowości ludzkiej. Mówi się o nim w skali jednostkowej jak również w masowej (np. honor danej społeczności, zamieszkującej określoną powierzchnię terytorialną. Postawy honorowe opierają się zazwyczaj na wyjątkowo silnym poczuciu własnej wartości oraz wiary w określone zasady moralne czy religijne. Naruszenie owych "zasad" wskutek osobistego załamania bądź działalności innych osób, jest odbierane jako dyshonor lub hańba. W wiekach wcześniejszych utrata honoru wiązała się z natychmiastową reakcją i bezwarunkowo wymagała zemsty. W dzisiejszych czasach zachowania tego typu obserwuje się rzadko, lecz bynajmniej nie doszło do ich całkowitego zaniku. W niektórych społecznościach (np. wśród różnych dzikich plemion) są one na porządku dziennym.
Nie wystarczy deklarować honoru, musi zostać potwierdzany na drodze weryfikacji zachowania jednostki bądź grupy w określonej sytuacji (najczęściej w momentach największego zagrożenia: wojny, wybuchu epidemii jakiejś choroby, etc.). Nie jest on zatem cechą immanentną, kształtuje się raczej wskutek narzucenia sobie konkretnych wartości i podporządkowaniu się im w sposób bezwarunkowy. Wypadki historyczne zdają się potwierdzać tezę, że któregoś dnia każdemu z nas przyjdzie zdać "praktyczny egzamin z honoru".
Honor może być pojmowany w sposób bardzo różny, niekiedy wręcz jego definicje jawią się jako zupełnie sprzeczne. Na przykład: uczciwy człowiek straciłby honor, gdyby dopuścił się kradzieży; w środowiskach złodziejskich, członkowie stawiają sobie za punkt honoru umiejętność okradzenia każdego, niezależnie od wynikających z tego trudności.
Kabaret Moralnego Niepokoju, Drzwi
Od zarania dziejów, mianem "ludzi honorowych" określa się rycerzy i wojowników (dzisiejszych żołnierzy), natomiast za "pozbawionych honoru" uznaje się oszustów, donosicieli i lichwiarzy. Chęć obrony własnej godności jest jedną z elementarnych cech człowieka posiadającego swój honor.
W historii i literaturze naszego kraju honor jest najczęściej utożsamiany z bohaterstwem i patriotyzmem. Kształtuje się na drodze określonych zachowań:
• umiejętności przyznania się do własnego błędu;
• dotrzymywania danej obietnicy;
• gotowości do obrony podwładnych;
• dążenia do jak najszybszego zwrotu zaciągniętego długu;
• gotowość do bezinteresownej pomocy osobom potrzebującym.
Przeciwieństwem dla nich są poczynania uznawane powszechnie za niehonorowe, np.:
• działania mające na celu oszukanie innego człowieka;
• niechęć do pomocy i uchylanie się od własnych obowiązków;
• podburzanie ludzi przeciwko sobie;
• znęcanie się (psychiczne bądź fizyczne) nad osobą poszkodowaną;
• oportunizm (czyli weryfikowanie osobistych poglądów przez wzgląd na daną sytuację);
• czytanie cudzej korespondencji i rozporządzanie własnością innych ludzi;
• okradanie dzieci.
Według współczesnych antropologów kultury, społeczeństwa żyjące na Ziemi można podzielić na funkcjonujące w oparciu o tzw. kodeks honorowy lub kodeks prawny. Pierwsze opierają się na pierwotnie wypracowanym pojęciu honoru jako substytutu prawa. Z powodu braku jednolitego systemu władzy państwowej i sądowniczej najbardziej racjonalnym zachowaniem stało się przestrzeganie "zasad honoru". Takie zjawisko jest charakterystyczne przede wszystkim wśród ludów koczowniczych (np. Eskimosi).
Drugie stanowią społeczności cywilizowane, posiadające jasno określone założenia prawne i zasady państwowe, które odzwierciedlają się w codziennym funkcjonowaniu wszystkich członków.
Za jedno z najbardziej znamienitych "honorowych zachowań" uchodzi zrezygnowanie z osobistych celów na rzecz ugody z drugim człowiekiem bądź potrzeb ogółu .
Przykładami takiego postępowania jest:
• rozwód małżonków na podstawie orzeczenia o "wspólnej winie";
• gotowość do poparcia przeciwnika, jeżeli będzie to równoznaczne z działalnością dla dobra ojczyzny.
Honor okazuje się rzeczą niezwykle ważną w kontaktach międzynarodowych. W takim ujęciu jest w zasadzie równoznaczny z dumą narodową. Zawsze gdy spotyka się z szacunkiem ze strony "sąsiadów", służy budowaniu więzi na skalę światową i umacnianiu zbiorowej tożsamości. Jeżeli natomiast zostanie urażony na forum zgromadzenia, bywa przyczyną dramatycznych sporów międzypaństwowych, których konsekwencjami zazwyczaj są wojny. Chciałbym podkreślić fakt, że działa tutaj ten sam mechanizm co w przypadku relacji między dwojgiem ludzi - jeżeli rozmówcy nie będą mieli dla siebie wystarczającego szacunku, dojdzie do sporu, który może doprowadzić do tragicznego finału.
Artykuł można znaleźć Tutaj
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz